3e SS-Panzer Divisie "Totenkopf"

BEVELHEBBERS:

Waarschijnlijk een van de bekendste SS divisies ooit gevormd was de 3.SS Panzer Division "Totenkopf". Na een wat ongelukkig begin groeide ze uit naar een uitstekende gevechtsreputatie. De divisie's naam zal altijd aangehaald worden als het over de concentratiekampen gaat. Dit komt doordat de oorsprong van de divisie terug te vinden is bij het Totenkopfverbande, die bestond uit 5 Standarten (regimenten) die samen met leden van de SS-VT verantwoordelijk waren voor de bewaking van de concentratiekampen. De manschappen die aan het front vochten werden als aflossing naar de kampen gestuurd, maar na de start van Operatie Barbarossa werd dit niet meer gedaan omdat men manschappen nodig had aan het front. Daarna werd de aflossing van de soldaten zoals bij alle andere Waffen SS eenheden.

De gevechtsoorsprong kan gevonden worden in de Poolse campagne van 1939, waar manschappen van de "Heimwehr Danzig" vochten aan de zijde van legereenheden. Na deze campagne werden ze bij de Totenkopf gevoegd tijdens de uitbreiding van deze Divisie.

Theodore Eicke, die later de bevelhebber zou worden, kreeg de toestemming een SS Divisie te voegen uit de 5 Standarten van het Totenkopfverbande. Deze waren: 1. Oberbayen gestationeerd in Dachau, 2. Elbe gestationeerd in Sachenhausen, 3. Sachen gestationeerd in Frankenburg, 4. Ostfriedland gestationeerd in Buchenwald and, 5. Brandenburg gestationeerd in Mauthausen. Deze vijf Standarten bestonden uit 7400 man waarvan 6500 getraind werden in 3 regimenten onder bevel van SS-VT officieren en mannen van de Totenkopf Standarte Götze, die in Danzig hadden gevochten met het Leger in de Poolse campagne.

Theodore Eicke hoofd van het vooroorlogse concentratiekampensysteem, had de ambitie om van Totenkopf een eerste klasse Divisie te maken. Hij werd bemind door zijn troepen, net zoals de soldaten van de Leibstandarte dat met Sepp Dietrich deden. Tijdens de campagne in Frankrijk (waar de Totenkopf abnormale verliezen leed) werd hij door Legergeneralen beschuldigd wegens het voeren van een bloedbadoorlog. De filosofie achter Theodore Eicke was:"Het doet er niet toe als we maar ons doel bereiken".

De recruten die bij de divisie kwamen in 1940 werden niet aan de strenge eisen van de Leibstandarte en de SS-VT onderworpen, maar ze moesten wel van het Arische ras zijn,  een goede gezondheid hebben, en geen strafblad hebben. Tegen de invasie in de Benelux was de Totenkopf divisie goed uitgerust met anti-tank wapens, automatische geweren en buitgemaakte Czechische wapens.

De divisie's eerste gevechten vond plaats in België als deel van het 15.Panzer Korps. De divisie deed het algemeen goed, maar sloeg in paniek toen de Britten een tegenaanval lanceerden met Matilda tanks. De 37mm kanonnen van de Totenkopf waren niet sterk genoeg om de bepantsering te doorboren. Daardoor sloeg Totenkopf in paniek en trokken ze zich terug.  Maar ze konden de aanval weerstaan en sloegen de Britten terug.   Ze vochten verder tot in Merville waar 100 man van de 4e Kompanie/2e Regiment werd omsingeld door het 2e Royal Norfolk Regiment die uiteindelijk moest terugtrekken naar La Paradis. De Britten werden gedwongen zich over te geven, en werden vaak doodgeschoten door de SS. De Britten konden ontsnappen langs Duinkerken.  Totenkopf sloot zich aan bij de Leibstandarte en vorderde langs de weg naar Boulogne, waar ze zo'n goeie 6000 gevangenen maakten.

Begin 1941 werd de Totenkopf divisie uitgebreid van 20.000 naar 40.000 man, maar van deze waren er 13.000 oude reservisten. Twee Standarten werden naar het Russische front gestuurd voor Operatie Barbarossa, en maakten deel uit van Kampfgruppe Nord. Bij de start van de Operatie bestond de divisie uit 18,754 man en werd bij Legergroep Noord gevoegd. De divisie vorderde samen met Legergroep Noord door Lithuania en tegen het einde van 1941 hadden ze 15 Russische divisies vernietigd. Tegen Juli bevonden ze zich op Russisch grondgebied waar ze alle mogelijke eenheden ontmoetten, maar tegen het einde van Augustus was de divisie klaar voor de storm loop op Leningrad, die begon met een Finse aanval uit het Noorden die leidde tot de omcirkeling van de stad (8 September).

De Panzer Divisies die deel uitmaakten van Legergroep Noord werden weggenomen en werden gebruikt voor de aanval op Moskou. Deze divisies samen met Totenkopf, 4e SS Polizei Division en andere legereenheden werden achtergelaten om de Russische stad te belegeren. Harde Russische tegenaanvallen duwden Totenkopf terug achter de Volkhov en daar bleven ze ook tot 1942. Leningrad bleef buiten bereik en werd niet veroverd. De Russen probeerden te penetreren in de opening tussen Legergroep Noord en Centraal. Deze poging dwong de Duitsers terug te trekken, Totenkopf achterlatend. Totenkopf was omsingeld in de Demjansk streek, deze omsingeling duurde tegen het einde van het jaar. Door de defensieve gevechten in Januari 1942 was Totenkopf compleet omsingeld, maar tegen April zag het de kans uit te breken in Noordwestelijke richting. In de volgende 6 maanden moest Totenkopf blijven verdedigen wat resulteerde in een afslachting van de Divisie (60% was verloren). In Oktober werd het dan eindelijk uit de gevechten gehaald en naar Frankrijk gestuurd voor rust en heruitrusting. Daar werden ze heruitgerust als een Panzer Grenadier Division. Daarna nam het deel aan de herverovering van Kharkov met het I SS Panzer Korps. Tijdens deze periode kregen de drie hoofdregiment titels van Hitler, de 1e Kompanie "Totenkopf", de 2e Kompanie "Thule" en de 3e Kompanie werd genoemd naar "Theodore Eicke".

  SS-Pz.Rgt 3

                                  
II.                   9.                      I.
                                              
    

71 Panzer III (lang), 10 Panzer III (75), 22 Panzer IV (lang),
9 Panzer VI, 9 PzBef              

Panzer IV van de 3./SS Panzer Division "Totenkopf"

  SS-Pz.Rgt 3

                                  
II.                   9.                      I.
                                               
        .

63 Panzer III (lang), 8 Panzer IV (kort), 44 Panzer IV (lang),
15 Panzer VI, 9 PzBef              
            

In Juli nam het deel aan het Kurskoffensief, waar ze heruitgerustd werd met een schwere Kompanie (Tiger I), maar door het mislukken van het offensief werd Totenkopf in een defensieve rol geduwd. Tijdens Augustus, September en Oktober werd Totenkopf teruggeslagen tot de Dnieper. In Januari 1944 bevonden ze zich in de streek van Stalino en Krivoirog in December en Januari. Tijdens deze zware gevechten vochten de soldaten van de 3.SS zeer dapper en moedig en in de winter van 1943-1944 werd Totenkopf overgeplaatst naar de Centrale sector.  Daar vocht ze in Grodno en later in Noord-Polen samen met de Wiking Division.  Daar stopten ze de Russische opmars in de Bialystock area. Eind 1944 werd Totenkopf samen met Wiking naar Budapest gestuurd om de Duitse divisies te ontzetten. Deze poging mislukte en de divisie werd naar Oostenrijk gestuurd. Het was daar dat Totenkopf zich overgaf aan de Amerikanen en niet aan de Russen.

Go back

Copyright Simon Vosters 1999-2000 ©